Con người sinh ra phải có một Đấng để thờ. Cha ông Tổ tiên họ ĐOÀN đã chọn Thiên Chúa. Đức tin mà các vị Thừa sai người phương Tây mang đến, không phải là sự ngẫu nhiên mà là sự mặc khải của Thiên Chúa. Người dân Việt Nam thời xa xưa đang ở trong sự kềm tỏa của các triều đại vua quan “nịnh trên hót dưới”, ở thời điểm còn lạc hậu. Đó là động lực thúc bách các nhà truyền giáo đến truyền giảng Tin Mừng cho những người Việt Nam, giúp họ nhận biết Thiên Chúa. Kể từ đó, người Công giáo Việt Nam đã có một lối sống mạnh mẽ hơn, linh hoạt hơn. Tổ tiên họ ĐOÀN của chúng ta cũng vậy, một lòng với bà con xóm làng, chung sống đùm bọc lẫn nhau, giữ đạo bền lòng với tâm nguyện “ Kính Chúa yêu người “.
Đời sống đạo thời xưa đó không mấy suôn sẻ, có lúc thuận lợi, có lúc khó khăn. Triều đình thì xuống lệnh cấm đạo, cũng chỉ vì ganh tị với Đạo Công Giáo. Dựa vào đó, các quan lại địa phương ra sức o ép, bắt bớ, tra khảo và hành quyết người theo đạo Thiên Chúa, thời thảm họa ấy kéo dài đến tận ba trăm năm.
Nhưng với Đức tin bền vững của người Việt Nam Công giáo nói chung, và của họ ĐOÀN nói riêng, cha ông ta luôn sẵn sàng quyết tâm giữ đạo mặc dù bị tù đày, máu đổ, thịt nát, xương tan. Bằng chứng là trong một trăm mười bảy Thánh Tử đạo tại Việt Nam, có nhiều vị mang danh họ ĐOÀN.
Như trời xanh thấm sạch những cơn giông, Đạo Công giáo mỗi lúc một phồn vinh, tựa như một người bắt đầu khởi nghiệp để đi đến sự thành đạt. Vì là hậu sinh, tôi chỉ biết họ ĐOÀN có ông chú là linh mục Vinh-sơn Đoàn Kim Thanh, người đã tận hiến cuộc đời để phục vụ Chúa và Giáo hội, tấm gương đó đã ảnh hưởng nhiều đến thế hệ con cháu sau này. Rồi gần đây có linh mục Phao-lô Đa-minh Đoàn Đức Hạnh cũng nối gót cha ông theo con đường phục vụ Thiên Chúa và còn nhiều linh mục họ ĐOÀN nữa mà tôi chưa được biết.
Đức tin mà ông cha để lại là gốc rễ cho con cháu về sau. Có những vị cha chú trong họ ĐOÀN không dâng hiến trong đời sống tu trì, nhưng lại tham gia vào công việc tông đồ, làm mục vụ trong các họ đạo, giáo xứ, chẳng hạn như ông Đoàn văn Quát là Chánh trương và cố vấn trưởng trong xứ, dòng họ thường gọi là ông Trương Quát, ông Đoàn Văn Kỳ là ông Trùm Kỳ, ông Đoàn Văn Tuấn (Tuân) là Tổng thư ký hàng xứ… Đó là những tấm gương sáng của các bậc cha ông, đã cống hiến vì Đức tin, đáng để con cháu noi theo, hầu làm sáng danh Chúa.
Nhìn lại, trong họ ĐOÀN không thiếu nhân tài cho Giáo hội và xã hội, có những vị trước đây từng có danh phận trong xã hội, trong một thể chế nào đó – Tiếp nối thế hệ sau này đang vươn lên với các học vị cao.
Cuối cùng, mong rằng họ ĐOÀN luôn phát triển, vững mạnh đi lên trong thời đại mới – Mọi người trong thân quyến luôn gìn giữ truyền thống của cha ông, cùng nhau nhắc nhở và giáo dục thế hệ kế thừa, để noi gương, học hỏi, giữ vững nền tảng Đức tin tốt đẹp mà cha ông chúng ta để lại.
Sài gòn tháng 9 – 2016
Đoàn Trọng Phú