Ông Tổ Tứ Đại Thứ III
NICOLA ĐOÀN – CÔNG – TIẾN (1816 – 1886 )
Ngày giỗ Ông : 25-05-Â.L.
Ngày giỗ Bà : 10-01- Â. L
Ông sinh ra vào thời Gia Long là người được thừa hưởng gia tài về tinh thần cũng như về sản nghiệp của cha anh để lại . Vốn là người thông minh lại rất để tâm nghiên cứu về khoa y lý Đông – Phương, nên Ông đọc sách rất khuya để trau dồi kiến thức và rút tỉa những kinh nghiệm . Ông xem mạch “ Thái Tố “ quyết đoán yểu mạnh, công danh, sự nghiệp. Ông lại làm thuốc rất mát tay ,nên khắp vùng đó dân chúng thường gọi là Ông ĐIỀU.
Ông không màng chi đến công danh , Ông quan niệm công danh thường làm cho con người mất tự do , nên Ông muốn ở ngoài vòng cương tỏa …..Nhưng để chiều theo ý Bà và các anh em trong họ , mãi đến tuổi “ Tứ thập nhi bất hoặc “ Ông mới chấp nhận giữ chức Thủ Qũy trông coi tiền nong trong xã . Còn lại thì giờ Ông dành cho nghề thầy thuốc .
Thú tiêu khiển của Ông thường là môn chơi cờ tướng, hoặc một mình săn sóc hòn non bộ , cắt xén vun tưới m ấy chậu kiểng , uốn nắn cây này thành hình dáng con phượng.Qua các thế Phụ tử, Phu phụ, Phụng hoàng đăng sơn, Bạch hạc điển vũ, Thần long bái vị, Mãnh hổ giáng lâm… Gặp những khách tri kỉ thì thì cuộc rượu mạn đàm về văn chương thơ phú , y khoa , lý số suốt ngày thâu đêm, nên Cụ Bà thường sắm sẵn trong nhà những rượu ngon , nhắm tốt và Trà Tàu thượng hảo hạng để đãi khách . Ông sống rất phong lưu nhàn hạ , đúng phong thái một tao nhân .
Bà là người rất đôn hậu thật thà , tằn tiện , cuộc sống lúc nào cũng tự khép mình vào khuôn sáo , nề nếp , gia phong , lấy tam cương ngũ thường của Khổng Mạnh làm khuôn vàng thước ngọc . Ông thường vắng nhà để đi làm thuốc ở nơi xa , hoặc khi ở nhà thì thường khách xá với bạn bè . Việc gia đình săn sóc các con , trông coi người cày cấy ruộng nương đều do một tay bà quán xuyến cả. Bà thực là một vị hiền mẫu và là một vị nội tướng hiếm có trên đời .
Một hôm , có người ở làng Ngọc – Cục đến mời Ông đi chữa bệnh , không may trên đường về , Ông bị quân lính khám xét và bắt giữ Ông về tội là Tín – Đồ – Da – Tô Gíáo. (Việc bách hại triều đình đã giảm bớt, khôngquyết liệt như trước.Tuy nhiên , ở địa phương với óc kỳ thị Tôn giáo , vẫn còn có những vụ bắt bớ những người theo Đạo Công Giáo lẻ tẻ).
Quân lính giải Ông về Phủ Xuân – Trường để chờ lệnh . Đúng vào lúc đó có viên Cai Tổng người ở làng Hạt – Châu rất hiếm con, Ông có đủ cả thê thiếp mà chưa được mụ con nào , bà vợ cả ông đã sinh 4,5 lần nhưng đều ” hữu sinh vô dưỡng “ hôm nay ông lên phủ , ngẫu nhiên gặp lại lương y .Ông đứng xin bảo lãnh để đem về trị bệnh cho vợ ông và ông hứa : “Nếu chữa được bệnh cho vợ ông , ông sẽ xin quan trên tha cho “ .
Sau một thời gian , ông TIẾN hốt thuốc trị bệnh , lần này bà Cai Tổng sinh hạ được con trai “ mẹ tròn con vuông “ . Viên Chánh Tổng mừng khôn xiết kể và dâng lễ vật xin tha cho ông Tiến.
Tuy được tha nhưng ông vẫn ở lại nhà Viên Chánh Tổng . Trong thời gian này cụ Lý Trưởng Bột có ái nữ bị bệnh thập tự nhất sinh cũng được ông chữa lành bệnh .
Cảm vì ân tình , mến vì tài , Cụ Lý Bột đứng xin bảo lãnh và mời hẳn ông về nhà mình ở , lúc này ái nữ Cụ Lý đã bình phục hẳn , có nhiều mai mối đến dạm hỏi , nhưng ái nữ Cụ Lý đều khước từ và ngõ ý tình nguyện xin về nâng khăn sửa áo cho ông.
Ông sinh hạ được 8 người trai và 1 gái;
- VĂN –CHU
- VĂN –THUẬT
- VĂN – RU Con Bà Trước
- VĂN – THÍCH
- VĂN – TOẠI
- MỤC TÁ
- VĂN – TẬP
- VĂN PHÙNG Con Bà Sau
- VĂN TUY
Cụ Ông mất ngày 25-05 – ÂL .Hưởng thọ 70 tuổi
Táng tại Hậu Đồng làng TÂN – LÁC –LÝ .
- Cụ Bà trước mất ngày 10-01- ÂM LỊCH tại Thái Nguyên , lúc đó Cụ Bà theo con trai là Ông ĐOÀN – VĂN – THÍCH lên đó làm thuốc .
Cụ Bà sau mất ngày 22-08- ÂL.Tại TÂN – LÁC – LÝ . ( Táng tại Hậu Đồng )